Sentier d'Art  - 6 'abris poétiques'

(Land Art Trail) Naamse Condroz -Famenne

 Deze zes schuilplaatsen in de provincie Namen zijn er enkel voor meerdaagse trekkers over het 144 km lange Sentier d'Art (Land Art Trail) door de Condroz - Famenne. Het zijn op de eerste plaats orginele houten kunstwerken (Land Art) waar je - comfortloos - een nachtje mag in verblijven op je tocht. Een initiatief van het collectief Vagabond'Art ism La Maison du Tourisme Condroz-Famenne. Je moet reserveren ! 

This network of 6 small bivouac shelters is located in the Condroz-region (Walloon province of Namur). They are expressly intended for hikers on the long distance trail “Les Sentiers d'Art” ( Land Art Trails) and are all located in the immediate vicinity of the trail. That explains why we don't mention exact coordinates on this page. No worries, you should have no problem to find the shelters as a walker on this trail or to calculate walking distances between consecutive shelters with the official walking map for Sentiers d'Art, available at the tourist office in Ciney or via the official weblinks on this page. Go – camp – go: you can stay 1 night at each bivouac shelter, between 17.00 PM and 9.00 AM. In the morning you pack again and continue your hike so no occupation during daytime. Reservation is compulsory. Free stay.  Some shelters only accommodate one or two persons, others up to 6. These bivouac shelters in natural materials (usually wood) are artworks and should not be confused with small campings. Rules are different, comfort and tent facilities limited or non-existent. You are personally responsibility to keep the shelter and surroundings spotlessly clean and quiet during your short stay. Camp fires are not allowed at any of these shelters. No toilets or water pumps. There might be a spring, stream or river nearby, but always make sure you carry enough drinking water. Bring insect repellent during late spring and summer. Any approach by a motorized vehicle is strictly forbidden. Respect nature, silence, other hikers’ rest and don't forget that you are sleeping in original artwork. Violation of rules in force can be subject to legal prosecution or a penalty. Enjoy your short stay in the Condroz nature. Leave no trace, just your footsteps.

Tussenafstanden voor trekkers te voet 

Schuilplaatsen voor de nacht in de Naamse Condroz / Sentiers d'Art

  Al vele jaren bouwen in dit deel van de Naamse Condroz internationale kunstenaars elk jaar in mei nieuwe kunstwerken uit natuurlijke materialen, vooral hout. Ze worden geïntegreerd in het aardige landschap van de Naamse Condroz, dat vooral gekenmerkt wordt door lichtgolvende heuvels waarop groene weiden en bewerkte akkers liggen en bossen op de nattere of sterker hellende delen. De dorpen en gehuchten zijn vaak compact en klein, de huizen opgetrokken uit lokale kalkbreuksteen.

In deze regio, waarvan oa de gemeenten Ohey, Gesves, Havelange, Hamois, Somme-Leuze en Ciney deel uitmaken, organiseert het kunstcollectief 'Vagabond'Art' al vele jaren te Gesves het 'Fête de Mai'. Ieder jaar wordt een aanbesteding uitgeschreven voor kunstenaars om een werk te maken in het kader van zogenaamde 'Land Art'. Hieruit worden een tiental projecten geselecteerd. De uitverkoren werken worden opgebouwd in de maand mei en de realisatie gaat gepaard met een aantal feestelijkheden ('La fête de mai').  Aangezien de kunstenaars werken met natuurlijke en dus vergankelijke materialen hebben vele van deze kunstwerken de tijd niet overleefd. Andere verkeren echter nog in goede staat of worden hersteld of vernieuwd, zodat je vandaag in de Naamse Condroz meer dan 100 kunstwerken kunt ontdekken in het landschap, ze zijn vaak erg discreet geplaatst langs een paadje.

Recent toonde ook het Maison de Tourisme Condroz-Famenne sterkere interesse voor het jaarlijks kunstproject. Daaruit vloeit ondermeer een toekomstige wandelroute langs tientallen kunstwerken voort, waarvan de eerste delen werden gerealiseerd in 2017 en 2018. De volledige route werd ingehuldigd in 2019. Echt een wandelroute voor wie wil genieten van de rustige landschappen in de Condroz met als extra bonus de vele kunstwerken die langs het traject zijn opgebouwd.

De keuze van de paden is uitstekend, er werd voor het traject vooral gezocht naar intieme paden, oude verbindingspaden, boswegels en rustige landweggetjes door de velden en langs vaak stille dorpen. Een meer gedetailleerd verslag over de hele route en allerlei tips kun je  vinden op Trekkings.be, Sentiers d'art, voor de gratis kaarten en alle toeristische info kun je terecht op de websites van Sentiers d'Art en bij het Maison du Tourisme van Condroz-Famenne, Vallées des Saveurs.

Enkel met de kaart wandelen is niet zo makkelijk, met name in bosomgeving is het niet evident om de juiste paden te volgen, maar sinds 2018 is er ook bewegwijzering aangebracht. Tekens met een rode balk op witte achtergrond. Eventueel kun je ook de GPS-track via de bovengenoemde sites downloaden. Om de wandelaar volledig te laten onderdompelen in de belevenis van het Sentier d'Art wordt dus ook de mogelijkheid geboden om onderweg op je tocht te overnachten in een heus kunstwerk!  

 Go - Camp - Go

Enkele bindende regels:  je mag onderweg over het Sentier d'Art  één nacht verblijven in het kunstwerk, niet in een tent of iets anders.  Overdag verblijf je niet, je vervolgt je voettocht. Het verblijf is gratis. Je bent te voet of per MTB onderweg, toegang met gemotoriseerde voertuigen is uitdrukkelijk verboden. Het is niet toegelaten om een houtvuur aan te leggen. Neem al je afval mee. Er is geen drinkwatervoorziening of toilet. Niet alle schuilplaatsen zijn waterdicht, hou daarmee rekening bij onstabiel weer. Neem ook een muggenmiddel mee indien je buiten het winterseizoen bivakkeert.  Dit is onderdak in de meest eenvoudige vorm.


Niet naleving van de algemene richtlijnen kan leiden tot een boete als gevolg van inbreuk op algemene en plaatselijke toegankelijkheidsreglementeringen. 
Voor de rest wordt er van jou eigenlijk gewoon respectvol gedrag verwacht voor  natuur, terrein en eventuele andere overnachters. Respecteer ook de rust en de stilte. Hou tussen 1 oktober en  1 januari sterk rekening met de drijfjachten in Wallonië. 
Leave no trace, just your footsteps.

1. Levitas - Braibant (Ciney)

Deze relatief grote refuge kan tot 6 personen slapen. Ze ligt op 100 meter van de wandelroute, in een bosrijke omgeving met uitzicht op een beboste helling boven de vallei van de Bocq vanop het plateau boven de slaapruimte. De refuge bestat uit twee verdiepen (beide toegankelijk met een apart laddertje) en  hangt  rond een eik, opgehangen in vrije ruimte. Op het eerste verdiep is de slaapruimte, daarboven een panoramisch platform. Dit werk werd gerealiseerd door de Belgische kunstenaars Nicolas Bourguignon en Xavier Willot. 

Vanuit het treinstation van Ciney is het ongeveer 8 km wandelen over het bewegwijzerde Sentier d'Art. Vuur maken is niet toegelaten en er is geen watervoorziening in de onmiddellijke omgeving. De lager gelegen Ferme de Stée (langs de wandelroute) opent op vrijdagnamiddag en op zaterdag vanaf 10u een hoevewinkel met oa kazen en andere verse landbouwprodukten. Op een 150 meter van schuilplaats Levitas, staat langs de veldweg naar Braibant (niet langs het Sentier d'Art ook een honderden jaren oude linde bij een Sint-Donatiuskapelletje.

2. Torvtak - Frisée (Hamois)

Tegen alle verwachting is deze Noors uitziende refuge niet gemaakt door een Scandinavische kunstenaar. Wel in tegendeel, door een Zuid-Europeaan, de Spanjaard Mario Boccolini. Het ziet er wat uit als een hobbit-huisje. Torvtak betekend gewoon 'turfdak', verwijzend naar de typisch noordse wijze van daken met turf of mos te bedekken, wat de artiest ook hier heeft gedaan. Een aangename plek om te overnachten. Twee personen kunnen er ruim in slapen. Met een derde persoon erbij wordt het wat krap. Gezien de openingen breng je best een muggenspray mee, hoewel ik er zelf weinig last van had. De refuge bleek ook goed waterdicht. Na een stevige regenbui was alles nog kurkdroog binnenin. 

Torvtak ligt in het Bois du Bocq op een 100 meter van het traject van het Sentier d'Art, om nachtrust te garanderen. Vuur maken is niet toegestaan bij dit kunstwerk en er is ook geen watervoorziening. 

3. Triskele - Gesves (Gesves)

Triskele is een kunstwerk van de Estse kunstenaars  Tiiu Kirsipuu en Kalle Tiisma. De vorm refereert naar een oud symbool voor een drie-eenheid, zoals  leven - dood - wedergeboorte of vandaag - gisteren - morgen of aarde - water - hemel. Een symbool dus voor evoluties in  tijd, ruimte, beweging of verandering. Triskele vormt een kunstige ruimte om even in te mediteren of om gewoon in te bivakkeren!  Er is in de houten driehoek overnachtingsruimte voor één à twee personen. 

Geen watervoorziening, hoewel de Samson wat lager stroomt is ze niet vlot toegankelijk. Zoals bij de andere refuges langs het Sentier d'Art is het ook hier verboden om vuur te maken. Triskele ligt onmiddellijk langs het traject van het Sentier d'Art.

3. Solorefuge Sous son Aile - Haltinne (Gesves)

Deze kleine refuge ligt op een 100 meter van de wandelroute, op een beboste kleine heuvel. Een kunstwerk van Christian Lagrange. Je slaapt er onder de beschermende vleugels van een vogel. Deze plek moet je omwille van de beperkte grootte eerder bekijken als een noodoplossing voor overnachting.

Twee kleine verdiepen: onderaan een overdekte picknickbank, ideaal om - ook indien je er niet overnacht - te schuilen bij regenweer. Via een trapje kom je dan in een kleine, houten refuge. Echt klein, eigenlijk is er maar plaats voor één persoon en die mag dan nog niet te groot zijn of veel bagage hebben. Maar sfeervol is het wel. Vuur is niet toegelaten en er is geen water.

4. Trivouac - Libois (Ohey)

Een kunstwerk van Alexandre Rossignon, bijzonder origineel. Een langwerpige constructie gemaakt uit één blok hout. Het ziet er wat uit als een omgedraaid roeibootje. Zo zijn er drie exemplaren aanwezig. Bivak voor drie dus of 'Trivouac'. In deze houten cocons zijn opschriften ingebrand, inspirerende of medidatieve teksten. Aldus vormt het kunstwerk van Alexandre Rossignon een verbinding tussen aarde en ruimte met de mens er tussenin en kun je het 'Trivouac' beschouwen als een combinatie van Land Art, sculptuur en functionele ruimte.

De drie cocons zijn naar elkaar gericht, met tussenin een ruime vuurkring. Misschien wat verwarrend maar de vuurkring is er enkel in functie en als deel van het kunstwerk, je mag hem niet gebruiken om effectief houtvuur te maken, dat is strikt verboden in deze omgeving. In de cocons is telkens slaapruimte voor één persoon, mits wat puzzelen bieden twee van de drie cocons elk plaats voor twee personen maar dat is niet zo comfortabel. Breng een slaapzak en een matje mee. Er is geen water of  andere voorzieningen, het 'Trivouac' is gelegen in een mooie bosrijke omgeving.  

5. Tout encoquillé - Barvaux-Condroz (Havelange)

"Tout Encoquillé" ("volledig ingeschelpt") werd opgebouwd in mei 2018, een creatie van de  Land Art-kunstenaar Christian La Grange. Een man uit de streek (Gesves), die vooral werkt rond minimalistische architectuur, waarbij onderdak wordt herleidt tot het strikt essentiële. Het kunstwerk ligt in een bosje en wordt geflankeerd door een machtige eik. De plek licht dadelijk langs de wandelroute "Les Sentiers d'Art". Het is hier bijzonder stil.

"Een nestje om de nacht in door te brengen, discreet en bucolisch gelegen.", zo lees je op het infobordje dat  bij dit land art-werk staat. En dat is het ook. Eenvoudig maar wel praktisch. Je ligt op een plankenvloer, breng een slaapmatje mee als je wat zachter wil liggen. Binnenin is het luchtig, bij lichte regen blijf je wellicht droog, bij aanhoudende regen 's nachts is dat misschien niet zo. Ruim voor één persoon met rugzak. Met twee lukt het ook net wel. Er is geen toegang tot water of andere faciliteiten, er wordt verondersteld dat je zelfvoorzienend bent. Een vuurtje aanleggen is niet toegelaten. 

6. L'ArtBri Cubique - Heure (Somme-Leuze)

Een kunstwerk van de Fransen  Isabelle Aubry & Pierre Guilloteau. In de woordspeling l'artbri herken je arbre (boom), art (kunst) en abri (schuilplaats). Dat is ook kort samengevat wat het inhoudt: met houten stammetjes werd hier in kubistische vorm een kunstige schuilplek opgebouwd rond een dikke eik, die middenin staat. De helft van het werk werd aan de zijden ook dicht gemaakt met een opvulling van leem en stro. Allemaal natuurlijke materialen dus.

Dit land-art werk werd opgebouwd op een vlak deel van een heuvel in het Bois d'Heure. Een idyllische plek in het bos. Een ronde opening verschaft je toegang tot de 'artbri cubique'. Hoewel dit van buitenaf gezien een ruime overnachtingsplek lijkt, is het binnenin eigenlijk maar geschikt voor één persoon. Bovenaan is een halve houten afscherming gemaakt ter vrijwaring van regen of vallende takken. Voor de helft dus, want de mooie eik moet ook nog wat licht en vocht krijgen. Best te gebruiken als slaapplek bij rustige weersomstandigheden, zonder harde wind of veel regen in het vooruitzicht  Je slaapt op een soort houten berrie, op een kleine meter boven grondniveau. Een  houtvuur aanleggen is verboden en in de onmiddellijke omgeving is geen bron van water, wel loopt er een beek aan de voet van de heuvel.

Behalve het 120 km lange Sentier d'Art, loopt op een 100 meter  ook een tracé van het fietsnetwerk 'Pays de Famenne'. Je komt in de buurt tussen fietsknooppunten 97 en 99. 

7. XX

Officiële info, vragen, opmerkingen over deze bivakzone? Contacteer het Maison de Tourisme Condroz Famenne. Voor opmerkingen met betrekking tot bivakzone.be, zie mailcontact hieronder.