Bivakzone Wortel Kolonie (Hoogstraten)

{zhgooglemap:19}

Bivakzone Wortel Kolonie, gelegen in landschap dat door UNESCO werd erkend als Werelderfgoed, wordt beheerd door het  Agentschap voor Natuur & Bos. Gratis reservatie vooraf is verplicht. Voor info over bereikbaarheid, toegankelijkheid, bivakregels, faciliteiten kun je  bij het ANB terecht. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. 

This officially recognized bivouac area, located in UNESCO ratified World Heritage landscape, is managed by the Flemish Agency for Nature and Forests (ANB). Free reservation compulsory. A bivouac area should not be confused with a small camping, rules are different, comfort facilities limited or non-existent and you are held personally responsible to keep the area spotlessly clean and quiet during your short stay. For all practical info (accessibility, rules, facilities etc.) contact ANB. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Lots of waymarked walking and cycle trails in the area. Enjoy your short stay. Leave no trace, just your footsteps.

Coördinaten voor wandelaars & fietsers

Omgeving

Deze bivakzone ligt in de gemeente Hoogstraten, ten oosten van het dorpje Wortel, midden in het natuurgebied van de voormalige 'rijksweldadigheidskolonie Wortel', ook bekend als de 'landloperskolonie Wortel' of 'Wortel Kolonie'. Dit unieke 'man made' landschap met een bijzonder verhaal werd in 2021 door UNESCO erkend als cultureel Werelderfgoed.

Er hangt aan Wortel Kolonie dan ook een  merkwaardige geschiedenis vast. Onder Nederlandse bezetting werden hier en ook te Merksplas vanaf 1822  op braakliggende heidegronden boerderijen opgericht. Arme gezinnen en personen die aan lager wal raakten, werden er in ondergebracht om de woeste gronden te ontginnen en zo een nieuw zinvol en beter gestructureerd leven op te bouwen. Ook de  aanleg van het opvallende, rastervormige drevenpatroon dateert uit deze periode. Het landbouwproject werd echter geen succes.

Strengere wetten op landloperij  gaven het project een hernieuwde functie in het tweede deel van de 19de eeuw: sukkelaars die om verschillende redenen in de bedelarij waren verzeild of op straat belandden, werden  hier in Wortel ondergebracht. Na WO II bleef Wortel een plaats waar bedelaars en landlopers woonden in een open instelling met werkplaatsen.

In 1993 werd de wet op landloperij afgeschaft. Daarmee kwam er ook een einde aan Wortel Kolonie als opvangplaats voor landlopers. Een deel van de gebouwen werd omgevormd tot gevangenis, andere gebouwen kregen een functie in het kader van natuurvriendelijke initiatieven op niet-commerciële basis. Zo worden ondermeer in de oude hoeve tegenwoordig bosklassen georganiseerd en heeft Natuurpunt Markvallei hier een ontvangstruimte en museum.


 De uitgestrekte bossen en groengebieden van Wortel Kolonie zijn vandaag grotendeels eigendom van de Vlaamse overheid (beheer en beleid door de Vlaamse Landmaatschappij en  Natuur & Bos) en bieden een pak ontdekkingsmogelijkheden per fiets of te voet.

De Nederlandse grens met de gemeente Baarle-Nassau (Castelré) ligt op slechts 1 km. 

Typisch voor Wortel Kolonie zijn de vele rechte dreven, afgelijnd met bomengalerijen van vooral eik. Nog te ontdekken in de  omgeving: het merkwaardige landloperskerkhof, de waterplas Bootjesven, het vogelrijke moeras- en vennengebied  in en boven het noordoostelijk deel van Wortel Kolonie, het sterk kronkelende grensriviertje Merkske en de zanderige paden van de merkwaardige Nederlandse 'schierenclave' Castelré. Best niet te ontdekken: de gevangenis van Wortel!
 

In het bezoekerscentrum De  Klapekster van Natuurpunt Markvallei (tevens Fiets en streekproduktencafé), kun je terecht tijdens namiddagen van dinsdag tot zondag. Link. Je kunt er ook plannetjes met fiets- en wandelroutes oppikken en er worden tijdelijke natuurtentoonstellingen georganiseerd. Bivakkeer je met kinderen dan kun je in de Klapekster ook informeren naar ideeën voor kinderrecreatie.  

Met uitzondering van Streek-GR Kempen lopen zowat alle wandel- en fietsroutes in de regio langs het drevenkruispunt bij het bezoekerscentrum. Je kunt te Hoogstraten ook terecht bij  Toerisme Hoogstraten of online bij Toerisme Antwerpse Kempen (deelregio Grensland).  Specifiek voor info of meldingen over de bivakzone kun je best terecht bij Natuur & Bos regio Turnhoutse Kempen. 
 

Bivakzone

Bivakzone Wortel Kolonie ligt op een grasland, mooi omgeven door bos en op zowat 500 meter van het Natuurpunt-bezoekerscentrum Klapekster. Het is er rustig. Behalve fluitende vogels en misschien kwakende kikkers in de vijver is er weinig omgevingslawaai. Helemaal stil is het ook niet, op een 200 meter ligt een klinkerweg waarop doorgaand verkeer is toegelaten. Tijdens mooie weekends kan er nogal wat recreatieverkeer zijn in de omgeving.


De bivakzone is uitgerust met een  vuurkorf,  toilet, rustbanken en een ruim tentplatform waarop het maximale aantal van 3 trekkerstenten kan worden geplaatst. Je kunt natuurlijk ook op het gras je tent prikken.
 
Bij de bivakzone ligt ook een vijver, er kunnen bij windstilte 's avonds dus wat muggen rondhangen, hoewel we daar in de lente helemaal geen last van hadden. In mei bivakkeer je hier overigens in het geel, de bremstruiken bloeien dan.   

Als De Klapekster open is kan je er terecht voor een streekbiertje. Probeer eens een Gageleer. 

Wandelen en Fietsen 

Langeafstandswandelaars kunnen de aangename en bosrijke Streek-GR Kempen volgen. Deze 253 km lange wandelroute van Grote Routepaden loopt in een grillige lusvorm door de Antwerpse Kempen en is gedetailleerd beschreven  in een topografische gids. De route is in twee richtingen bewegwijzerd met geelrode streepjes. Om de bivakzone te vinden vanop Streek-GR Kempen: verlaat de wandelroute op het punt waar de GR (komende uit Wortel dorp) bij het begin van Wortel Kolonie een dreef rechts neemt. Wandel op dat punt niet rechts maar loop 700 meter rechtdoor over de klinkerweg en ga 330 meter voor het bezoekerscentrum links een dreef in.

Wandelnetwerk Kempense Kolonies (425 km) is een van de 12 wandelnetwerken in de Provincie Antwerpen, uitgewerkt volgens het knooppuntensysteem. Er bestaat een prima wandelkaart over en het deel rond Wortel Kolonie bestaat bijna volledig uit onverharde paden en dreven. Een aantal thematische wandelroutes zijn gebaseerd op het volgen van knooppunten en  hebben geen eigen bewegwijzering. Bivakzone Wortel Kolonie ligt op 500 meter van knooppunt 1. Wandel op dit punt 330 meter richting Wortel-Dorp. Ga dan rechts.

Geënt op dit knooppuntennetwerk is de langeafstandsroute "Kempentocht" van Toerisme Antwerpse Kempen. 63,5 km lang en met inkortingsmogelijkheden. Geen aparte bewegwijzering, je gebruikt de kaart van "Kempentocht" en de route  volgt een pak knooppunten, waarbij je onderweg kunt overnachten op Bivakzone Wortel Kolonie. Kaart verkrijgbaar in De Klapekster of bij de toeristische diensten van de regio. 





De oude lokale wandelroutes met eigen bewegwijzering van de gemeente Hoogstraten zijn sinds mei 2014 geïntegreerd in het wandelnetwerk. Je volgt voor deze thematische wandelingen dus niet langer bordjes met gekleurde pijlen maar knooppunten. Toerisme Hoogstraten heeft over zijn 14 wandelpaden een  brochure uitgegeven (7 €), hierin is ook een aparte brochure over Wortel Kolonie opgenomen met 4 wandelingen: Wandelen van Hoogstraten naar Wortel-Kolonie (13 km), Gevangen tussen grens en groen (12,5 km), Bootjesvenpad (4,5 km + uitbreiding tot 12,5 km) en Juul Noeyenspad (4,5 km + uitbreiding tot 13 km). De brochure is ook te koop in De Klapekster.








Tip: In 2014 werd de wandelroute 'Gevangen tussen grens en groen' (12,5 km) verkozen tot mooiste korte wandelroute in de provincie Antwerpen. 90% onverharde paden, het eerste deel wandel je vooral door typische dreven van Wortel Kolonie, het tweede deel vaak langs waterplassen, vennen, heide en ook door de Nederlandse semi-enclave Castelré. Halverwege is een café (gesloten op dinsdag). Er zijn inkortingsmogelijkheden. Info.


Een verkorte variant van deze route en interessant voor wie het domein vooral historisch wil ontdekken, is de 6 km lange Erfgoedwandeling 'in de sporen van landlopers en smokkelaars', waarover ook een uitstekende verklarende brochure bestaat. Info.

 
Verder zijn er nog de grensoverschrijdende Laarzenpaden van het Merkske, een initiatief van Natuur & Bos en Staatsbosbeheer. De 4,5 km lange Route Bootjesven (markeringstekens rode laarsjes) verkent  vennen en waterplassen, de 11 km lange Route Castelreesche Heide (markeringstekens blauwe laarsjes) verkent de zanderige paden van Castelré en een deel van de rivieroevers van  Het Merkske. Info.  


In het bezoekerscentrum De Klapekster kan je terecht voor meer wandelideeën.

Er zijn ook 3 gemarkeerde looproutes die voor ongeveer 95 % onverhard zijn: groene route (4,5 km), blauwe route (6,1 km) en rode route (9,5 km).

 Er lopen geen langeafstandfietsroutes binnen een straal van 5 km rond de bivakzone. Knooppunt 99 van het  fietsknooppuntennetwerk Antwerpse Kempen (noordoosten) ligt bij het bezoekerscentrum, op 500 meter van de bivakzone. Fiets naar het bezoekerscentrum De Klapekster te Wortel-Kolonie (fietsknooppunt 99 ). Fiets dan 330 meter richting Wortel-Dorp. Staf af en ga rechts een eikendreef in tot bij Bivakzone Wortel-Kolonie.

Noordelijk sluit dit netwerk aan op het Nederlandse netwerk Brabant Baronie. Opgelet als je de papieren kaart van dit fietsnetwerk gebruikt. De bivakzone staat er op aangeduid daar waar de gevangenis van Wortel staat! Ongetwijfeld ook een originele overnachtingsplaats maar misschien niet echt de bedoeling. 


 Ook de 55 km lange lusvormige Landlopersroute  passeert langs het bezoekerscentrum Klapekster en dus kort bij de bivakzone. Het is een provinciale fietsroute die is bewegwijzerd met zeshoekige borden. Thema zijn de voormalige landloperkolonies van Wortel en Merksplas.

Gelijkaardig qua bewegwijzering is de 46 km lange lusvormige Enclaveroute,  eveneens op te pikken bij het bezoekerscentrum. Ze loopt voor de helft op Nederlandse grondgebied. Thema is de zeer grillige B-NL-grens hier in de omgeving van Castelré en Baarle-Hertog.


De Dodendraadroute is een fietroute van 38 km, geënt op  de grensoverschrijdende fietsrouteknooppunten. Pik de route op bij knooppunt 99. Deze fietsroute werd in 2014 gerealiseerd speciaal ter gelegenheid van 100 jaar Groote Oorlog. Zeer sterk thematisch uitgewerkt met onderweg ondermeer mooie infopanelen over de vreselijke geschiedenis van deze hoogspanningsdraad en WO I in de regio. Plan en uitgebreide info.



Ook voor een mountainbiker vormt de bivakzone een prima  uitvalsbasis. Er staat een infobord met kaart tegenover De Klapekster. De groene BLOSO-route  (22 km, 72 % off-road) start op het kruispunt bij het bezoekerscentrum (bord met routeoverzicht),  de rode BLOSO-route,  (29 km, 55 % off-road) kan je oppikken als je vanop datzelfde kruispunt 1 km zuidelijk fietst voorbij de gevangenis van Wortel. Beide routes lopen onder het project 'Kolonieroute' ook even gemeenschappelijk en zijn dus te combineren tot een traject van 42 km.


Het 190 km lange ruiter- en mennetwerk Taxandria loopt eveneens kort bij de bivakzone.

Officiële info, vragen, opmerkingen over deze bivakzone? Contacteer beheerder Agentschap Natuur & Bos. Voor opmerkingen met betrekking tot bivakzone.be, zie mailcontact hieronder.